Een houten monument uit 1880 op een betoverende plek

Broek in Waterland was ooit onderdeel van de heerlijkheid Waterland, die in 1409 volledig bij het graafschap Holland werd gevoegd na het uitsterven van het geslacht Persijn. In de 15e en 16e eeuw bloeide het dorp als handelsplaats dankzij de graaninvoer uit het Oostzeegebied, de haringvisserij en de walvisvaart. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd Broek in 1573 aangevallen door de Spanjaarden; de inwoners werden mishandeld, en het dorp werd geplunderd en in brand gestoken. Na de slag op de Zuiderzee in datzelfde jaar herstelde de handel zich en werd het dorp herbouwd. Rond 1628 werden de nabijgelegen meren, waaronder de Belmermeer en Broekermeer, drooggemaakt.
In de 17e eeuw groeide Broek uit tot een renteniersdorp voor welgestelde Amsterdammers. Ook handelaren en reders vestigden zich in de karakteristieke houten huizen, vaak geschilderd in het iconische “Broekergrijs” en verfraaid met een deurkalf. De huizen hebben ceremoniële voordeuren, die destijds alleen bij bruiloften en begrafenissen werden geopend.
In de 18e eeuw werd Broek geroemd om zijn schoonheid. Keizer Jozef II bracht in 1781, incognito, een bezoek aan het dorp, maar werd niet binnengelaten omdat de boerin geen tijd had. Vijf jaar later kreeg het dorp lantaarnpalen voor extra veiligheid; van de originele lantaarnpalen staan er nog twee, beide beschermd als rijksmonument. Ook Napoleon bezocht het dorp in 1811 en bewonderde het pagode-achtige prieel. Na de Franse tijd nam de welvaart af, en melkveehouderij werd de belangrijkste inkomstenbron. In 1971 werd Broek in Waterland aangewezen als beschermd dorpsgezicht. Roomeinde 12 is een prachtig houten huis met zadeldak, geschilderd in de kenmerkende Broekergrijze kleur.